رفلاکس
رفلاکس چيست؟
رفلاکس معده زماني اتفاق ميافتد که شيري که کودک بلعيده است، از طريق مري به بالا بازگردد.
حداقل ۴۰ درصد از کودکان دچار رفلاکس ميشوند.
رفلاکس معمولا با تکامل دستگاه گوارش کودک بهبود مي يابد.
هنگامي که شکم کودک پر باشد، محتواي شير و اسيد از دريچه معده عبور کرده و وارد حلق يا دهان کودک ميشود و ناراحتي ايجاد مي‌کند.
گاهي کودک دوباره شير بالا آمده را قورت ميدهد يا ممکن است در دهان نگه دارد, به اين وضعيت “رفلاکس خاموش” گفته ميشود.
فراموش نکنيد معده کودک بسيار کوچک است بنابراين ممکن است نتواند شير زيادي بخورد مگر آنکه بخشي از آن را بالا بياورد.
هنگامي که کودک تازه متولد ميشود، معده او تنها به اندازه يک فندق است.
در روز سوم تولد اندازه معده کودک به اندازه يک گردو ميشود. در روز دهم تولد، اندازه معده او تقريباً به اندازه يک تخم مرغ است.
به مرور زمان دريچه عضلاني معده قوي‌تر ميشود و از طرفي ظرفيت معده نيز بيشتر ميشود بنابراين با اين تغييرات رفلاکس برطرف ميگردد.
۹۰% از کودکاني که دچار رفلاکس هستند، پيش از پايان يکسالگي خود به خود خوب ميشوند.
اما گاهي اوقات رفلاکس معده مربوط به وضعيت ديگري است که باعث کندي عملکرد گوارش ميشود. در اين موارد غذا به مدت طولاني‌تري در معده مي‌ماند. اين وضعيت مي‌تواند منجر به عدم تحمل شير گاو و يا آلرژي به شير شود. در چنين مواردي بايد با متخصص اطفال صحبت کنيد.
علائم رفلاکس در نوزادان:
خروج شير از گوشه لب و در موارد شديدتر استفراغ شير و محتويات معده با خروج از دهان و بيني نوزاد.
گرفتگي بيني و احساس سرماخوردگي دائمي نوزاد يا شيرخوار که با تميز و باز نمودن بيني رفع نمي شود.بي قراري نوزاد حين يا بلافاصله بعد از شير خوردن .
بي قراري و گريه هاي شديد و طولاني که به سختي فابل کنترل مي باشد و بر خلاف بي قراري هاي مربوط به کوليک.
نوزادي که همراه با قرمز شدن صورت نوزاد و جمع کردن پاها داخل شکم مي باشد و با داروهاي ضد کوليک و تغيير وضعيت خواباندن نوزاد يا گرم کردن و مالش دادن شکم کنترل مي شود, اين دردها همراه با وضعيت کماني در نوزاد (خم کردن سر به عقب،بالا دادن شکم و کمر و صاف و کشيده نگهداشتن پاها) بوده وبه سختي کنترل خواهند شد.
احساس گشنگي مداوم به طوريکه کودک به شدت انگشت،دست و هر چه را که مي تواند به دهان برده و به نظر مي رسد هيچگاه کامل سير نمي شود.
تاخير در آروغ زدن يا آروغ زدن همراه درد.
پريدن از خواب همراه با جيغ زدن (ناله کردن در خواب.
عرق کردن سر و صورت هنگام شير خوردن.
سردي کف دست و پاي نوزاد.
رنگ پريدگي در ناحيه صورت و لبها هنگام شروع دردها.
آبريزش مداوم از دهان همراه با احساس درد در بلعيدن.
سکسکه هاي طولاني همراه با احساس ناخوشايند که گاه به سرفه هاي خلط دار ختم مي شود.
سرفه هاي تک تک وبا فاصله همراه درهم کشيده شدن صورت نوزاد هنگام سرفه.
عطسه هاي پي در پي که گاه همراه خروج مقادير کمي شير از بيني نوزاد مي باشد.
خس خس سينه هنگام شيرخوردن يا خواب بخصوص زماني که نوزاد در سطحي صاف و نرم خوابانده مي شود.
احساس لرزش پشت قفسه سينه نوزاد هنگام شيردهي به نوزاد يا شيرخوار.
نفس کشيدن با دهان باز هنگام خواب با يا بدون ريزش آب از دهان.
سرفه هاي شبانه که اغلب مزمن بوده و همراه بيدار شدن هاي مکرر و احساس درد در شيرخوار مي شود.
حملات مکرر ذات الريه در نوزاد يا شيرخوار که نيازمند درمان دارويي و يابستري شدن در بيمارستان باشد.
سرفه هنگام گريه يا خنده شديد يا تکان دادن نوزاد يا شيرخوار.
تنگي نفس و سرفه هاي مزمن در دوران نوپايي و کودکي که اغلب با آسم کودکي اشتباه مي شوند و بسياري از اين کودکان مدتها تحت درمان آسم و برونشيت قرار مي گيرند و بدون تشخيص علت زمينه اي و کنترل آن (ريفلاکس معده) پاسخ درماني مناسبي نمي گيرند.
حملات مکرر گرفتگي صدا يا تغيير صدا که مشابه علايم خروسک بوده و گاه به اشتباه تحت درمان براي خروسک هاي ناشي از بيماريهاي ويروسي قرار مي گيرند و با فاصله اندکي مجددا” علايم بروز مي کند.عدم کنترل رفلاکس به علت صدمات درازمدت حنجره و ناي توسط اسيد معده،سبب نرمي حنجره و آسيب به تارهاي صوتي و لذا خس خس گلو و تغيير دائمي صدا ميشود.
چون شير منبع تغذيه اي مناسبي براي رشد ميکروبهاست،ورود شير به داخل ريه شيرخواران در حجمهاي کم باعث عفونت ريه ها يا اصطلاحا” سينه پهلو در بيمار ميگردد.
علايم طبقه بندي نشده رفلاکس:
نوزادان مبتلا به رفلاکس معده اغلب از نظر والدين نوزاداني بي قرار،ناآرام و پر جنب و جوشند که نگهداري از آنها سخت و گاهي طاقت فرسا مي باشد.
اين نوزادان بسيار کم خواب و عادت به بغل شدن داشته و در جاي خود احساس آرامش ندارند لذا والدين اغلب مجبورند ساعتها نوزاد را در بغل نشسته يا ايستاده نگهدارند و به اصطلاح اين نوزادان به شدت بغلي هستند.
نوزادان مبتلا اغلب تحمل محيط هاي گرم را ندارند و در صورت گرم بودن محيط و پوشانده شدن با پتو بي قرار مي شوند.
نوزادان و شيرخواران مبتلا از اواخر سه ماهگي در طول روز و هنگام هوشياري از گرفتن سينه مادر خودداري مي کنند و تنها در هنگام خواب سينه مادر را مي گيرند.
اين نوزادان هنگام شيرخوردن بسيار بازيگوش يا بي قرار به نظر مي رسند و به طور مکرر سينه را رها مي کنند.
شيرخواران مبتلا اغلب پرجنب و جوش بوده بسيار تکان مي خورند و از نظر والدين کودکاني بيش فعال هستند.
شيرخواران مبتلا تمايل زيادي به خوردن غذا به خصوص غذاهاي سفره از چهارماهگي ازخود نشان مي دهند و به شدت دچار آبريزش از دهان و بيرون آوردن زبان از دهان و حرکاتي شبيه به جويدن و بلعيدن مي شوند.
شيرخواران و کودکان مبتلا اغلب اوقات گوشهاي خود را کشيده و يا موهاي خود را مي کنند و ماليدن چشم در اين شيرخواران شايع و باعث نگراني والدين ميگردد.
اين شيرخواران تمايل به پرت کردن خود از بغل مادر و يا زدن سر خود به چانه مادر هنگام در آغوش بودن دارند و بعدا در دوران کودکي بيش از سايرين سر خود را به هرجايي مي کوبند.
کودکان بزرگتر مبتلا گاه با فروبردن انگشت در دهان باعث تحريک استفراغ در خود مي شوند.
شيرخوار مبتلا اغلب تمايلي به راه رفتن به صورت چهاردست و پا نداشته و زودتر از ساير شيرخواران راه ميافتد.
اکثر شيرخواران و کودکان مبتلا خواب ناآرامي دارند و علاوه بر اينکه زود از خواب مي پرند در طول مدت خواب نيز بسيار تغيير جا مي دهند و گاه با شدت پاهاي خود را روي تشک مي کوبند.
کودکان مبتلا اغلب تمايل دارند با بالا زدن پيراهن شکم خود را به جاهاي سرد وسفت فشار دهند.
شيرخواران مبتلا معمولا ديرتر و سخت تر از سايرشيرخواران هم سن خود دندان درمي آورند.
روش هاي کنترل رفلاکس در نوزادان:
جلوگيري از پرخوري در نوزاد به صورت تغذيه به مدت ۵ دقيقه از سينه يا ۳۰ تا ۴۵ سي سي شيرکمکي هر ۱/۵ ساعت.
درماه اول و ۵ تا ۱۰ دقيقه سينه يا ۴۵ تا ۶۰ سي سي شيرخشک هر ۱/۵ ساعت.
در ماه دوم و ۵ تا ۱۰ دقيقه سينه يا ۶۰ تا ۷۵ سي سي شيرخشک هر ۱/۵ ساعت.
در ماه سوم و ۶۰ تا ۷۵ سي سي.
محل خواب خنک و داراي تشک سفت و مناسب با شيب ۱۵ تا ۳۰ درجه و دماي محيطي ۱۹ تا ۲۴ درجه سانتيگراد.
براي اين نوزادان نبايد از بالشت زير سر استفاده نمود و بالشت بايد زير تشک قرار داده شود تا قسمتي که سر نوزاد قرار ميگيرد بالاتر از پاها باشد.
خواباندن نوزاد بروي شکم در سطوح سفت هنگامي که مادر هوشيار و در کنار نوزاد مي باشد و يا خواباندن به پهلوي چپ.
رعايت رژيم غذايي مادر و پرهيز از مصرف لبنيات گاوي وگوشت گاو و پرهيز از مصرف محرک هاي ريفلاکس مانند گوجه فرنگي،شکلات،قهوه،ادويه جات تند و استعمال دخانيات توسط مادر.
پرهيز ازمصرف داروهاي سرماخوردگي،ماساژ مداوم مجاري اشکي،تميز کردن چشم ها با پنبه آغشته به چاي و تميز کردن بيني با فين گير يا پوار بعد از مرطوب کردن بيني با کمک بخور گرم و اسپري نمک.
دادن اجازه مکيدن انگشتان و يا پستانک به شيرخوار جهت جلوگيري از پرخوري.
رعايت دماي مناسب اتاق (۲۴ تا ۲۶ درجه سانتيگراد)،اجتناب از قنداق کردن و استفاده از لباسهاي مناسب و خنک و عدم استفاده از پتو.
شروع تغذيه ي کمکي زودتر از ماه ششم با نظر پزشک معالج.
رعايت بهداشت دهان و تميز نگهداشتن دهان نوزاد و وسايل تغذيه همچون سرشيشه،پستانک،قاشق هاي غذاي دهي و حتي محافظت از نوک سينه ي مادر.
استفاده مکرر و به اندازه ويتامين ها بخصوص ويتامين هاي آ و دي و نور مستقيم خورشيد جهت کاهش بروز نرمي حنجره و شروع قطره آهن از ابتداي ماه پنجم بانظر پزشک معالج.
کنترل فشار شير مادر درصورتي که فشار شير يا حجم شيرمادر بيشتر از حد تحمل شيرخوار باشد و باعث پرشدن بيش از حد دهان شيرخوار و بروز علايم تنفسي مانند سرفه و احساس خفگي در کودک حين شيردهي گردد با تخليه ابتداي شير سينه و کنترل حجم شيرخروجي با فشار دست مخالف بالاي نيپل سينه و يا انتخاب سرشيشه مناسب و شيشه ضد ريفلاکس.
استفاده از شيرخشک هاي رژيمي درکنار شيرمادر و در موارد نادرتر بجاي شيرمادر در صورت ابتلاي شيرخوار به خونريزي گوارشي.
تهیه شده: نی نی سلامت – ninisalamat.com
لازم است بدانید که میانگین رشد قدی پسرها در زمان بلوغ ۷٫۲ سانتی متر است، و میانگین رشد دخترها هم در زمان بلوغ ۶٫۲ سانتی متر می باشد.
