بهترین فصل برای آموزش توالت رفتن، بهار و تابستان است؛ زیرا در این فصلها، لباس کودک، کمتر است و شست و شو راحتتر انجام میشود. افزون بر این، لگن را میتوان در فضای باز قرار داد. مناسبترین سن، 18 تا 24 ماهگی است و پیش از این سن مطلوب نخواهد بود.
زمان آموزش از 2 هفته تا 2 ماه طول میکشد و به ندرت ممکن است تا 6 ماه هم ادامه یابد. توجه داشته باشید که پسران، دیرتر از دختران، این مطلب را میآموزند.
این آموزش نباید با موقعیتهای استرسآور، یعنی فشارهای روحی کودک (از شیر گرفتن، جدا کردن برای خواب، تعویض خانه، تولد یا قبل از تولد نوزاد جدید، ترس و…) همزمان باشد که در این صورت، مقاومت روانی خواهد داشت و آموزش به سامان نمیرسد.
چند نکتهی اساسی
1. آمادگی جسمانی کودک: باید عضلات مثانهی کودک سفت باشد. نشانهی ضعیف بودن عضلات، کم بودن فاصلهی ادرار در پوشک است. در صورت ضعف عضلات، آموزش را تا 5 ماه به تأخیر بیندازید و اگر مشکل، تا 4 سالگی حل نشد، به پزشک مراجعه کنید.
2. بردباری والدین: بردباری والدین، به ویژه مادر، در این مسأله ضرورت دارد. اگر خودتان در موقعیت استرس (فشار روحی) هستید، اقدام نکنید. شتاب در آموزش توالت رفتن، سبب فشار روحی کودک میشود؛ فشار روحی اضطراب میآورد؛ اضطراب سبب تکرر ادرار میشود و آموزش به تأخیر خواهد افتاد.
3. عدم استفاده از زور و اهرم فشار: در این مسأله، به هیچ وجه از زور و اهرم فشار استفاده نکنید.
چگونگی آموزش
همراه با کودک خود، لگنی را بخرید و در گوشهی حمام یا توالت قرار دهید تا زمانی که بپرسد: این چیست؟ به او بگویید که لگن را برای چه کاری تهیه کردهاید و بر روی آن، برچسبهایی از شکل حیوانات بزنید و نامش را نیز بر روی لگن بنویسید و بگویید: این لگن از آن تو است.
خوب است ابتدا با لباس، روی لگن بنشیند و بعد به مدت یک هفته، روی شورت پارچهای، شورت گرهی را ببندید و یا بهتر از آن از شورت های آموزشی استفاده کنید و پس از یک هفته، او را رها کنید. بهترین شلوار برای این موقعیت، شلوار گشاد و راحت، و کشدار است.
ابتدا از آموزش عمل دفع آغاز کنید؛ زیرا فرصت کافی برای اعلام دارد. زمان دفع، به طور معمول، 2 یا 3 بار در روز، بعد از غذا یا پس از خواب است.
وقتی اعلام میکند، با چهرهای آرام و شاد و بدون شتاب به سویش بروید تا احساس نکند برای شما دردسر ایجاد کرده است؛ زیرا ممکن است برای پرهیز از ایجاد دردسر، عمل دفع را اعلام نکند.
پس از اعلام، او را به آرامی روی لگن بنشانید و برایش قصه یا شعر بخوانید و یا برایش نقاشی کنید. میتوانید خرس پشمالو یا عروسکش را در اختیارش بگذارید تا سرگرم شود. توجه داشته باشید که لگن، سرد و سفت نباشد و بدن کودک به پلاستیک، حساسیت نداشته باشد. در این صورت میتوانید از پمادهای ضد حساسیت استفاده کنید.
اگر تا 5 دقیقه بعد، عمل دفع را انجام نداد، اجازه دهید برخیزد و ساعتی بعد، آن را تکرار کنید. اگر چند لحظه پس از برخاستن از روی لگن، عمل دفع را انجام داد، عصبانی نشوید و آن را به حساب لجبازی او نگذارید. احتمال دارد یبوست، سبب تأخیر در دفع شده یا این عمل برای جلب توجه باشد. در این صورت فقط اظهار تأسف کنید.
برای آموزش ادرار، همین عمل را حدود 8 تا 10 بار تکرار کنید. اگر تا حداکثر 2 ماه موفق نشد و مقاومت کرد، معلوم میشود وارد جنگ قدرت با مادر شده است؛ بنابراین، برای مدت 4 تا 6 هفته او را رها سازید و پس از این مدت، دوباره آغاز کن
